دلیل اصلی مشکلات شخصی و خانوادگی و اجتماعی

بسم الله الرحمن الرحیم

طبق بیان بعضی از بزرگان، دین اسلام از جنبه عملی به سه مرحله و یا سه بخش تقسیم می شود: فقه؛ اخلاق؛ عرفان.

اعمال فقهی، اعمالی است که مربوط به ظاهر انسان است و در خارج بروز می یابد. اعمال اخلاقی، اعمالی است که مربوط به باطن انسان است و در باطن انسان شکل می گیرد. اعمال عرفانی هم مربوط به شهود و کشف است که از بعد از دو مرحله قبل مطرح است.

کتابهایی مثل "رساله عملیه مراجع"، و نیز "گناهان کبیره" از شهید دستغیب متکفل بیان وظایف فقهی است. کتابهایی مثل "معراج السعاده" و "جامع السعادت" از مرحومین نراقی، و نیز "شرح چهل حدیث" و "شرح جنود عقل و جهل" از امام خمینی و نیز بعضی کتب اخلاقی از مرحوم آقا مجتبی تهرانی، متکفل بیان وظایف اخلاقی است. حوزه عرفان عملی و شهود نیز فعلا مورد بحث ما نیست؛ چون برای کسی که هنوز در مشکلات فقهی و اخلاقی غوطه ور است، اصلا مشکلات عرفانی و حل آن مطرح نیست؛ و برای کسی که در نردبان فقه و اخلاق جا مانده است، سخن از بام عرفان بی معناست.

غرض از این مقدمه آنکه، هر مشکلی که در خودمان یا در خانواده مان و یا در اجتماع می بینیم، بدون تردید به خاطر کوتاهی در وظایف فقهی و یا اخلاقی است. یعنی دلیل آن گرفتاری، یا این است که در ظاهر، رفتار خلافی از ما سر زده؛ مانند تهمت و غیبت و سهل انگاری در نماز و روزه و بی احترامی به پدر و مادر و الخ... . و یا اینکه در باطن رفتار خلافی از ما سر زده؛ مانند حسادت و کینه و تکبر و حب دنیا و حب نفس و تعصب و خصومت و الخ... .

بنابراین اگر به دنبال آرامش و نشاط و حل مشکلات خود و خانواده و جامعه هستیم، هیچ راهی نیست جز آنکه مشکلات فقهی و اخلاقی خودمان را حل کنیم، و راه حل آن دسترسی به استاد فقهی و نیز استاد اخلاقی است، و در صورت دسترسی نداشتن مداوم به استاد، راه آن مطالعه و تحقیق در کتابهای فقهی و اخلاقی برای تشخیص وظیفه است.

و الله هو الهادی

یا حق