شیوه صحیح استفاده از سایت ها و کتب فلسفی و عرفانی

بسم الله الرحمن الرحیم

در پست قبلی شیوه صحیح آموزش و فراگیری علم فلسفه و عرفان را توضیح دادیم. اکنون با توجه به آن مطلب، نتایجی درباره نحوه استفاده از مطالب فلسفی و عرفانی اینترنت و نیز نحوه استفاده از دیگر کتابهای فلسفی و عرفانی (غیر از کتابهای منبع) ذکر خواهیم کرد که برای کسانی که نسبت به وقتشان حساسند و ارزش آن را میدانند، سودمند خواهد بود. به فرموده استاد شهید مطهری: مردمی که به ارزش وقت پی برده اند، برای ثانیه هم اهمیت قائلند.

نتایجی که تابحال خودم تجربه کرده ام و به ذهنم رسیده بود، این موارد است:

* اگر انسان کتابهای منبع را دقیق تعلیم دیده باشد، میتواند بسیاری از کتابهای بالاتر یا همسطح را بدون نیاز به استاد خودش مطالعه کند. مثلا کسی که کتاب بدایة الحکمه و نهایة الحکمه و اسفار را دقیق آموزش دیده باشد، برای مطالعه بسیاری از کتب بزرگانی مثل علامه حسن زاده و آیت الله جوادی و شهید مطهری نیازی به استاد یا گوش دادن سی دی ندارد. مثلا بسیاری از دوستان سی دی های شرح معرفت نفس علامه حسن زاده را که توسط یکی از شاگردانشان توضیح داده شده است را در مدت زمان بسیار طولانی گوش میدهند؛ در حالی که مثلا اکثر مطالبی که در شرح درس اول معرفت نفس(در طول ساعتها) توضیح داده میشود (طبق چند فایلی که بنده گوش کردم)، همان بحث اصالت وجود و تشکیک در وجود و.. است. ملاحظه میکنید که اگر کتاب بدایة و نهایة و.. را دقیق خوانده باشند، طبعا این بحث برایش حل شده است و دیگر چه نیازی دارد که اینهمه از وقت خود را برای گوش دادن این سی دی ها صرف کند؟! از آنجا که بسیاری از این سخنرانی ها در جمع عموم مردم بوده است، در سخنرانی چاره ای از توضیح چندین باره ی مبانی نیست، یعنی مثلا همین بحث تشکیک در وجود در اکثر کتابهای علامه حسن زاده و آیت الله جوادی موجود است، حال کسی که این کتب را شرح میدهد، مجبور است چندین بار در شرح هر کتابی بصورت جداگانه تشکیک در وجود را توضیح دهد و مستمع نیز مجبور است آن ها را چندین بار بشنود و حتی باز هم دقیق آن مبانی را نفهمد! و همینطور است مبانی دیگر... ولی اگر مبانی را بداند، خودش میتواند کتاب این بزرگان را بدون نیاز به استاد و در فاصله زمانی بسیار کوتاه تر مطالعه کند و در ضمن از نکات جدید و نوآوری های این بزرگان استفاده کند.

* همچنین اگر کتابهای منبع بصورت دقیق مطالعه شده باشد، دیگر نیازی نیست بسیاری از سخنرانی ها و مطالب متفرقه از بزرگان دوباره مطالعه شود یا شنیده شود، چون بسیاری از آنها تکراری است. مثلا درباره موضوع وحدت وجود اینهمه کتاب نوشته شده است، اگر انسان کتابهای دقیق و منبع درباره وحدت وجود را از اهل فنّش بپرسد و آنها را مطالعه کند دیگر نیازی به مطالعه این همه کتاب اضافی نیست و خود این شخص می تواند همانند آن کتابهای پراکنده، از خودش مطلب بنویسد. یا مثلا در علم منطق بسیاری از بزرگان کتاب یا جزوه ای نوشته اند درحالیکه اگر انسان کتابهای اصلی منطق مثل منطق مظفر و منطق اشارات و... را مطالعه کند، دیگر نیازی به مطالعه کتب دیگر ندارد. همچنین اینهمه سایت و کتابهای بزرگان اخلاق موجود است و هر کدام در مسیر خود فعالیت میکنند، ولی انسان اینقدر عمر ندارد که بخواهد کتاب و نوشته های تمام بزرگان اخلاق را مطالعه و پیگیری کند، بلکه میتواند علاوه بر آموزش کتابهای منبع، کتابهای مهم و دقیق را از بعضی بزرگان مطالعه کند نه از همه آنها. به فرموده استاد میر باقری اینکه میگویند انسان باید هر کتابی را یک مرتبه بخواند، اشتباه است، چون واقعا انسان اینقدر وقت ندارد و عمر نمیکند.

* اگر انسان کتابهای اصلی بزرگانی مثل آیت الله جوادی و علامه حسن زاده را مطالعه کند، دیگر نیازی نیست که نوشته های پراکنده یا سخنرانی های پراکنده آنها و یا شاگردانشان را بصورت کامل دنبال و یادداشت کند، چراکه غالبا این بزرگان نکات مهم و اصلی را در کتابهایشان بیان میکنند. (البته بحث حضور نزد بزرگان و تاثیر اخلاقی گرفتن در جای خود محفوظ است) مثلا بنده که پارسال در درس تفسیر آیت الله جوادی شرکت میکردم و در تفسیرشان تا حدودی با مبانی ایشان آشنا شدم، بخش عمده سخنرانی های دیگر ایشان که در سایتشان منتشر میشد برایم تکراری محض بود و حتی وقتی عنوان سخنرانی ایشان را می خواندم، گاهی عین جملات ایشان را قبل از خواندن حدس میزدم. لذا متن سخنرانی نیم ساعتی ایشان را در پنج دقیقه میخواندم و با حذف مکرّرات، مطالب تازه و جدید ایشان را برای خودم ذخیره و یادداشت مینمودم نه اینکه همه مطالب ایشان در این سخنرانی را مطلب جدید فرض کنم. همچنین کسی که به مبانی علامه حسن زاده آشنایی دقیق داشته باشد، از مطالعه بسیاری از سخنرانی ها یا نوشتجات شاگردان ایشان بی نیاز است. همچنین اکثر مطالبی که در وبلاگ ها و سایت ها منتشر میشود، برای چنین انسانی، پراکنده و یا تکراری جلوه می کند؛ چون وقتی انسان کتب اصلی بزرگان را بصورت منظم و دقیق مطالعه کند، بقیه مطالب وبلاگها هم اکثر کپی شده از همین کتاب ها است و بر فرض هم خود نویسنده آن را نوشته باشد، برگرفته از همان مبانی است که باز هم برای انسان آن مطلب تکراری می شود. لذا در این صورت انسان میتواند فقط نکات جدید را بیابد و آنها را یادداشت کند نه اینکه مطالبی اضافی و تکراری را یادداشت و باعث پراکندگی خود گردد.

آخرین کلام من، سخنی نقل شده از مرحوم آیت الله حائری میبدی باشد؛ ایشان میفرمودند که طلبه ها لازم نیست در سخنرانی های علمای مختلف شرکت کنند، و بجای وقتی که در سخنرانی ها میگذرانند، خودشان زحمت بکشند و درسشان را قوی بخوانند که در آینده خودشان، عالمی مثل علمای دیگر شوند.

این کلام، بلند همتی آیت الله حائری میبدی را نشان می دهد. امیدوارم دوستان ارزش وقت و عمر خود را بدانند و نوشته بنده کمکی در استفاده دقیق تر و برتر از وقت گردد.

یا حق

--------------------------------------------------------

مرتبط:

آموزش فلسفه و عرفان از محیط اینترنت

شیوه صحیح و دقیق آموزش فلسفه و عرفان + معرفی سیر درسی