شیوه صحیح و دقیق آموزش فلسفه و عرفان + معرفی سیر درسی
بسم الله الرحمن الرحیم
در این پست میخواهم به روش صحیح آموزش فلسفه و عرفان اشاره کنم و انشاء الله نتایج مفید مترتب بر آن را در پستی جداگانه ذکر کنم که در ضمن، روش صحیح استفاده از مطالب فلسفی و عرفانی در اینترنت نیز معلوم خواهد شد.برای آموزش دقیق و قوی و بدون خطای فلسفه و عرفان، باید این دو علم شریف را از مبنا و پله پله و بصورت دقیق و منظم و قوی فرا گرفت.
برای این منظور باید ابتدا از سیر درسی فلسفه و عرفان مطلع شویم؛ لذا دو لینک زیر را که بیان سیر درسی از دو تن از اساتید فلسفه می باشد، در اختیار شما قرار میدهم:
سیر درسی فلسفه و عرفان در بیان استاد رمضانی
سیر درسی فلسفه و عرفان در بیان استاد خسرو پناه
بعد از آن باید نحوه آموزش و تعلّم این دروس را بدانیم. برای این منظور آن دوستانی که طلبه ی شهر مقدس قم هستند براحتی میتوانند بصورت حضوری از محضر اساتید قوی فلسفه و عرفان در هر یک از درس ها و کتاب ها بهره ببرند. اما طلاب شهرهای دیگر و نیز دانشجویان، در صورت دسترسی نداشتن به اساتید، میتوانند این درس ها را از سی دی ها و یا شرح های اساتید قوی بهره ببرند. مثلا برای آموزش کتاب بدایة الحکمة و نهایة الحکمة میتوانند از سی دی های استاد فیاضی یا استاد غرویان و یا از شرح بدایه و نهایه ی دکتر شیروانی بهره ببرند. (حتی آن دوستانی که بصورت حضوری از محضر اساتید بهره می برند، بنظرم سی دی و شرحی که معرفی کردم را بصورت جنبی استفاده کنند).
البته به هیچ وجه نباید این دروس را از اساتید ضد فلسفه و عرفان (مثل آقای میلانی و... که سی دی هایشان در بازار موجود است) فرا گرفت، و همچنین از اساتید فلسفه ای که از همان ابتدا نقادانه آن را درس میدهند، چرا که این آقایان درس را جوری توضیح میدهند که ناخودآگاه به ذهن شما هم شبهه و اشکال به آن درس وارد باشد، در حقیقت این اشکال به فهم خودشان از درس وارد است، ولی اگر از کسی که آن درس را قبول دارد آموزش ببینیم چه بسا فهم بهتر و دقیقتری از همان درس داشته باشد که اصلا آن اشکال وارد نباشد. جای نقد و نقادی، پس از آموزش صحیح و فهم دقیق آن درس است نه قبل از آن.
اما باید توجه داشت که صرف آموزش و خواندن این کتب دردی را دوا نمیکند. برای اینکه این دروس به ثمر بنشیند و انسان بتواند در آنها دقیق النظر و صاحب نظر شود، باید روش سنّتی تدریس و تحصیل در حوزه را دنبال کند که از آنجمله میتوان به پیش مطالعه و سپس آموزش آن درس و سپس پیش مباحثه و سپس مباحثه ی قوی نام برد.
توضیح آنکه قبل از اینکه درس را از استاد فرا بگیریم، باید خودمان همان درس را مطالعه کنیم(پیش مطالعه) که تا اندازه ای آن درس را خواهیم فهمید و سبب می شود درس استاد را با توجه گوش دهیم تا آن قسمتهایی که در پیش مطالعه نفهمیده بودیم را دقیق بفهمیم و نیز باعث میشود درس بهتر در ذهن ما باقی بماند. از علامه طباطبایی منقول است که میفرمود من تمام درس را در پیش مطالعه میفهمیدم و فقط برای رفع اشکالات در کلاس استاد شرکت میکردم! و یا از حضرت امام منقول است که یک مرتبه به علت اینکه پیش مطالعه نکرده بودند، اصلا آن جلسه را در درس شرکت نکردند. شاید این جمله امام برایتان عجیب باشد ولی اگر یک مدت با پیش مطالعه درس هایتان را فرا بگیرید و تاثیر آن را در فهم درس درک کنید، جمله حضرت امام برایتان قابل هضم خواهد بود.
اما در خود جلسه درس باید به دقت به سخنان استاد گوش داد و در ضمن اشکالات مفیدی که به ذهنمان میرسد را باید از استاد خودمان (در صورت شرکت در کلاس) و یا از اساتید مربوطه (در صورت آموزش درس بوسیله سی دی و شرح) بپرسیم و نگذاریم که شبهه در ذهنمان گسترش پیدا کند.
بعد از پیش مطالعه و آموزش درس، باید با همبحثی قوی که قبلا او را انتخاب کرده اید، همان جلسه ی درس را بحث کنید. ولی قبل از بحث حتما نیاز به پیش مباحثه است. در پیش مباحثه باید دوباره همان جلسه ی درس و مطالب استاد را دقیق مطالعه کرده و بر روی آن فکر کنیم تا اشکالاتی که احتمالا در جلسه ی درس حل نشده، رفع شود و اگر هنوز هم رفع نشد، باید در بحث، با هم مباحثه مان آنرا مطرح کرده و به نتیجه ی مطلوب رسیده و یا نهایتا اشکال را در جلسه بعد با استاد مطرح کنیم. در بحث نیز باید همان درس روز را برای هم مباحثه مان تقریر و بیان کنیم و نتایج افکار خودمان که در پیش مباحثه به آن رسیده ایم را برای او بیان کرده و آن را بررسی کنیم و حتی در مواردی فکر نو و حرف جدید خودمان را پر و بال بدهیم که در آینده همین، زمینه نوآوری در علم را برایمان فراهم میکند. مباحثه فواید بسیار فراوانی دارد که: امتحانش ضرری ندارد، تجربه کنید...
در کنار این روش تحصیل، نباید مطالعه کتابهای جنبی و مرتبط با درس را فراموش کرد که در فهم بهتر درس خیلی موثر است. مثلا هنگام آموزش بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، مطالعه بعضی کتب شهید مطهری مثل فلسفه مقدماتی و شرح منظومه و... و همچنین کتاب آموزش فلسفه آیت الله مصباح سفارش میشود.
یا حق
-------------------------------------------------------------
مرتبط:
