ممنوعیت مطلق تکبر حتی نسبت به شخص فاسق

بسم الله الرحمن الرحیم

یا من لا هو الا هو

آیا تکبر نسبت به شخص کناهکار و فاسق و کافر جایز است ؟

جالب است بدانیم که تکبر حتی نسبت به این افراد مذکور جایز نیست. در حقیقت دو سوال مطرح است:

۱- آیا رواست که مثلا عالم پرهیزکاری نهایت ذلت و انکسار را مثلا برای فاسقی انجام دهد با اینکه او را آشکارا در حال فسق و فجور می بیند و به تقوی و ورع خود یقین دارد ؟ 

۲- آیا جایز است که مرد متدین، کافر یا فاسقی را دوست بدارد با آنکه خدا او را دشمن دارد.

جواب سوال اول: تواضع این نیست که نهایت ذلت و انکسار را در مقابل این افراد انجام دهیم و این نیست که خود را در هیچ موردی بهتر از دیگران نبینیم، چون ممکن است که دانای به علمی خود را در این علم برتر از جاهل ببیند. بلکه حقیقت تواضع آن است که انسان خود را فی الواقع بهتر و خوبتر و نزد خدا مقربتر از آن شخص دیگر نبیند و همچنین فکر نکند که به خودی خود مستحق برتری بر دیگری است، زیرا ملاک در خوب یا بد بودن افراد، خاتمه و قرب انسان در آخرت به خداوند است. پس آن اعمالی که در دنیا از ما ظاهر میشود دلالت بر خوب یا بد بودن نمیکند و چون ما از عاقبت و آخرت خویش خبر نداریم، واقعا نمیتوانیم خود را برتر ببینیم، شاید کافر هفتاد ساله با ایمان از دنیا برود و عابد صد ساله عاقبت به خیر نشود.

جواب سوال دوم: به این مثال توجه کنید: " فرض کنید شخصی یک فرزند دارد و یک غلام، و آن شخص غلام را وکیل بر فرزند خود کند تا به او ادب بیاموزد و در موارد لازم، او را تادیب کند و بزند. پس هر وقت از آن فرزند خلافی سر بزند، آن غلام باید به جهت اطاعت از آقا و مولای خود، بر آن فرزند غضب کند و او را بزند. ولی چون آن فرزند، فرزند مولای اوست باید او را دوست داشته باشد و تکبر و برتری بر او نکند، و قدر خود را در پیش آن مولا، بالاتر از قدر آن فرزند نزد پدرش نداند."

پس در مورد بحث نیز، خشم و غضب در راه خدا بر یکی از بندگان (به جهت معصیت) منافات ندارد با تکبر نکردن بر او، زیرا خشم تو برای خداست نه برای خود. و خدا به تو امر کرده که هنگام ملاحظه معاصی غضب کن، و تواضع و تکبر نکردن نسبت به خود توست، یعنی : خود را اهل سعادت و او را اهل شقاوت ندانی، بلکه ترس تو بر خود (به جهت گناهان پنهانی که از تو صادر شده) بیش از ترس بر آن شخص باشد (از این گناهانی که از او ظاهر گشته).                                                           

برگرفته شده از کتاب شریف معراج السعاده با تصرف

یاحق