دو سیره و روش بزرگان، در سیر و سلوک

بسم الله الرحمن الرحیم

 

یا من لا هو الا هو

در مسیر سیر و سلوک انسانی و ریاضات علمی و عملی دو شیوه و سیره وجود دارد؛ شیوه ی اول از آن کسانی است که قائل به تحصیل علمی و ریاضات فکری و عقلانی نبوده و از همان ابتدا سائر الی الله را وارد مباحث عملی می کنند، امّا سیره ی دوم مربوط به کسانی است که معتقدند تحصیل علمی و معرفت فکری و شهودی از ضروریات است و بدون سبق و قِدَم  علم و معرفت و شناخت واقعی، رسیدن به اسرار و حقایق کتاب وجودی عالَم و آدم و در پی آن رسیدن به غایت خلقت انسانی نا ممکن است. و بزرگانی چون حضرت امام خمینی قدس سره و حضرت علامه حسن زاده آملی روحی فداه و سلسله ی جلیله ی اساتید گرامی ایشان همچون علامه طباطبایی و علامه شعرانی و علامه رفیعی قزوینی و جناب الهی قمشه ای رحمهم الله تا می رسد به مرحوم آ سید علی قاضی و آ سید علی شوشتری و ملا حسینقلی همدانی و همه ی عرفای بنامی که می شناسیم، معتقد به همین سیره ی دوم بودند و همواره شاگردانشان را به کسب علم و دانش و معرفت و آگاهی قبل از ورود در مسائل عملی فرا می خواندند و بعد از آنکه ایشان را کار کشته ی در فن یافتند کم کم آنها را به مسائل عملی دعوت می نمودند.

خصوصاً برای طیف جوانان لازم و ضروری است که قبل از ورود در ریاضات عملی یک دوره ی کامل سیر نظری مباحث فکری را بگذرانند تا خوب از حیث عقلی قوی شوند.نظر شریف حضرت استاد علامه حسن زاده ی آملی روحی فداه این است که سیر و سلوک علمی و نظری خود یک نحوه ریاضت عملی است و آن ریاضتی است که کمتر افرادی بدان تن می دهند.نوعا عموم مردم در پی آنند که  دستور العملی بگیرند و با بعضی از اذکار صرفاً چند خواب و بیداری خوشی را مشاهده کنند و کار را تمام شده بپندارند.این دسته از افراد مشابه آن کسی هستند که از اندکی تشنگی بر خوردار بوده و با نوشیدن ظرف مختصری از آب سیراب شده و پس از آن دیگر طلب آب نمی کند.اینگونه از افراد دائماً در خطر هستند و نوعاً دچار مهالک و گردنه ها و کتل های گریزناپذیری می شوند که گذر کردن از آنها در حدّ غیر ممکن و محال است.اکثر خانقاه ها و جاهایی که امروزه به عنوان مرکز تصوّف معروف شده است، زاییده ی گمراهی ها و خیال پردازی های همین گروه است.

    در یکی از شهرهای ایران، یکی از همین هایی را که ادعای قطب بودن صوفی های خانقاه های کذایی را داشت به جرم عقد کردن سیصد زن شوهردار گرفتند که فی المجلس همه آنها را از شوهرانشان طلاق داده و به عقد خود در آورده بود.همه ی اینها ناشی از عدم تحصیل علم است یعنی هم آن نادان و رذلی که ادعای قطب بودن می کند و هم این افراد ساده لوحی که زود خود را به دیگران می سپارند، چون راه علم و تحصیل را در پیش نگرفته اند، به چنین مهالک و انحرافاتی مبتلا می شوند.به تعبیر شیوا و شیرین دائمی حضرت استاد علامه روحی فداه، این گروه « حرف نشنیدند». البته یعنی درست راه علمی را طی کردن و نزد استاد حقیقی زانو زدن بسیاری از این انحرافات را از بین می برد و خطاها را کم می کند، نه اینکه علت تامّه برای عدم انحرافات باشد.

 شرح رساله رابطه علم و دین/ استاد صمدی آملی/ص 348 و 350 و 351

منبع

یاحق