گویند ابوحامد محمد غزالى آن چه را فرا مى گرفت در دفترها مى نوشت. وقتى (زمانی) با کاروانى در سفر بود و نوشته ها را یک جا بسته با خود برداشت، در راه گرفتار راهزنان شدند.
غزالى رو به آنان کرد و به التماس گفت: این بسته را از من نگیرید، دیگر هر چه دارم از آن شما. دزدان را طمع زیادت شد، آن را گشودند و جز دفترهاى نوشته، چیزى نیافتند.
دزدى پرسید که این ها چیست؟
بسم الله الرحمن الرحیم
آنچه در ادامه می آید، حرف حسابی است از مرحوم ملا محسن فیض کاشانی در رساله ی الانصاف، خطاب به کسانی که چسبیده اند به علوم رسمی و حصولی، و علم عاشقی و ایمان و تهذیب و مراقبه را از یاد برده اند:
« همانا این قوم گمان کرده اند که بعضى از علوم دینیّه هست که در قرآن و حدیث یافت نمى شود و از کتب فلاسفه یا متصوّفه مى توان دانست، از پى آن باید رفت. مسکینان نمى دانند که خلل و قصور نه از جهت حدیث و قرآن است، بلکه خلل در فهم و قصور در درجه ایمان ایشان است.
قال اللَّهُ سُبحانه: «وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى لِلْمُسْلِمِینَ»، إلى غیر ذلک مِمّا فی مَعناه.
و هرگاه خلل و قصور در فهم و ایمان ایشان باشد، مطالعه کتب فلاسفه و متصوّفه نیز سودى نخواهد داد، چرا که آن را نیز کما هو حَقُّه نخواهند فهمید.
گر جهان را پر دُرِ مکنون کنم / روزىِ تو چون نباشد چون کنم؟
اى کوته آستینان تا کى دراز دستى؟
