خطر استقامت نکردن در سلوک

خطر استقامت نکردن انسان بر سلوک و عبادت و ذکری که انتخاب کرده است: «در صورت عدم ثبات و استقامت، حقیقتِ عمل به مخاصمه و دشمنی با آن شخص می پردازد!»

مطلب اول

سالک باید به واسطه اعمال مترتّبه و مداوم خود آن صورت ملکوتیّه مجرّده را در نفس خود تثبیت کند تا از حال به مقام ملکه ارتقاء یابد.

سالک باید به واسطه تکرار هر عملى حظّ روحانى و ایمانى خود را از آن عمل دریافت کند و تا این معنى براى او حاصل نشود دست از عمل باز ندارد. و آن جنبه ملکوتى ثابت عمل وقتى حاصل می‌گردد که سالک بطور ثبات و دوام به عمل اشتغال ورزد تا اثرات ثابته اعمال فانیه خارجیّه در صقع نفس رسوخ پیدا کند و متحجّر گردد و دیگر پس از تثبیت و استقرار قابل رفع نباشد.

پس سالک باید سعى کند عملى را که مطابق استعداد اوست انتخاب کند و اگر احیانا ثبات و دوام آن را عازم نیست اختیار ننماید، زیرا در صورت متارکه عمل، حقیقت و واقعیّت عمل به مخاصمه برمی‌خیزد و آثار خود را بالمرّة جمع نموده و با خود می‌برد، و در نتیجه آثارى ضدّ آثار عمل در نفس پدید می‌آید، نعوذ بالله.

معنى مخاصمه آنست که چون سالک آن عمل را ترک گفت حقیقت آن عمل به طور عکس العمل از سالک دورى می‌جوید و آثار و خصوصیّات خود را نیز با خود می‌برد. و چون آن عمل، عمل نورانى و خیر بوده است چون ناحیه نفس از آن آثار نورانى خالى گردد ناگزیر آثار ضدّ آن از ظلمت و تیرگى و شرور جایگزین آن خواهد شد. و حقیقت آنست که لایوجد عند الله الا الخیر، و امّا الشّرور و القبائح و الظّلمات انّما هی من أنفسنا.

👤 علامه طباطبایی (به تقریر علامه طهرانی)، رساله لب اللباب، ص ۱۱۲

مطلب دوم

انسان گاهی که اقبالی به عبادات و اذکار می کند، هیچ وقت حق ندارد رها کند. هر وقت رها کند، کار را می بندد. همین رها کردن باعث می شود مشکل پیش بیاید و بعضی وقت ها مشکل جوری می شود که مانند این است که انسان در باتلاق گیر می کند، دیگر کسی نمی تواند نجاتش بدهد مگر فضل خدا...

قرآن می فرماید: وَمَن یَعْشُ عَن ذِکْرِ الرَّحْمَنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ (زخرف: 36) [و هر کس از یاد خدا روی‌گردان شود شیطان را به سراغ او می فرستیم پس همواره قرین اوست]

ما ها گرفتار عوارضى مى شویم که از ناحیه شیاطین در زندگى ما مى آید و آرام آرام اول در خودمان اثر مى گذارد بعد در اطرافمان.
از همین آیات مى شود استفاده کرد که شرائط ذکر به گونه اى است که اگر خللى در بینش ایجاد شد و رها شد انسان را دچار مشکل خواهد کرد.
مشکل هم نهایتا از خود انسان شروع شده و بوسیله شیاطین وارد مى شود.

👤 استاد شیخ جعفر ناصری

مطلب سوم

سُبحانَ الله!
که بزرگان علم و عمل فرمودند:
کسانی که یکی دو قدم پیش آمدند و دست برداشتند و برگشتند، یک جوری شدند، مثلاً قساوتی برایشان پیش می آید.
در هر حال؛ به سیر و سلوک پرداختن و سپس رها کردن خیلی خطر دارد! شاید بعضی روایات هم در این باره داشته باشیم.

📚 علامه حسن زاده آملی
شرح اشارات؛ نمط هشتم